Για την έκδοση άδειας οικοδόμησης σε πόλεις (δήμους) ή χωριά (κοινότητες) ή αγροτικές εκτάσεις, σε αγροκτήματα δομούμενα κατά ΓΟΚ, που οι περιοχές τους έχουν χαρακτηρισθεί ως τόποι αρχαιολογικού ενδιαφέροντος ή πλησίον τους βρίσκονται αρχαιολογικοί χώροι ή πλησίον ορατών αρχαίων και μνημείων, απαιτείται έγγραφη σύμφωνη γνώμη της αρχαιολογικής υπηρεσίας, η οποία ελέγχει:
1.το υπέδαφος, κατά τη διάνοιξη των θεμελίων.
2.το ύψος των οικοδομών, όπως αυτό έχει ορισθεί κατά τόπους, σε συνεργασία με τα τοπικά πολεοδομικά γραφεία.
Χωρίς έγγραφη συγκατάθεση της αρχαιολογικής υπηρεσίας δεν μπορεί να δοθεί οικοδομική άδεια από το αρμόδιο πολεοδομικό γραφείο.
Διαδικασία - Δικαιολογητικά:
Ο ενδιαφερόμενος, ή εξουσιοδοτημένος μηχανικός, υποβάλλει στην κατά τόπο αρμόδια εφορεία αρχαιοτήτων χαρτοσημασμένη αίτηση και πλήρη αρχιτεκτονική μελέτη (τοπογραφικό, όψεις, κατόψεις, τομές κ.λπ.).
Στην αίτηση πρέπει να διευκρινίζεται εάν πρόκειται για αρχική οικοδομή ή για προσθήκη, σε έκταση ή σε ύψος, σε υπάρχον κτίσμα και να αναφέρεται ο αριθμός των ορόφων που θα αναγερθούν ή θα προστεθούν.
Επίσης, να αναγράφεται η διεύθυνση κατοικίας και το τηλέφωνο του ενδιαφερομένου.
Στη συνέχεια, γίνεται αυτοψία από αρμόδιους υπαλλήλους της Εφορείας Αρχαιοτήτων και εφόσον δεν υπάρχει κώλυμα από αρχαιολογικής πλευράς, δίνεται έγγραφη συγκατάθεση στο αρμόδιο πολεοδομικό γραφείο για τη χορήγηση της άδειας.
Εάν υπάρχει κώλυμα, ή εάν πρόκειται για οικοδομή έκτασης μεγαλύτερης των 250 τ.μ. ή το ύψος της υπερβαίνει τους δύο ορόφους, η υπόθεση παραπέμπεται με εισήγηση τηςεφορείας στο τοπικό συμβούλιο μνημείων για να γνωμοδοτήσει σχετικά.
Αν η γνωμοδότηση είναι αρνητική, ο ενδιαφερόμενος έχει δικαίωμα να ασκήσει ένσταση προσκομίζοντας υπάρχοντα νέα στοιχεία, προκειμένου το θέμα του να παραπεμφθεί στο Κεντρικό - Αρχαιολογικό Συμβούλιο (Μπουμπουλίνας 20-22).
Όταν υπάρχουν πλησίον ορατά αρχαία επιβάλλονται πρόσθετοι περιορισμοί.
Η αρμόδια εφορεία αρχαιοτήτων ελέγχει τη μορφή που θα έχει το νέο κτίριο, ώστε αυτό να μην προσβάλλει ορατά αρχαία μνημεία και να εναρμονίζεται με το όλο περιβάλλον.
Στην περίπτωση αυτή, η σύμφωνη γνώμη της αρχαιολογικής υπηρεσίας δίνεται με την προϋπόθεση ότι θα τηρηθούν οπωσδήποτε οι επιβαλλόμενοι περιορισμοί για τη μορφή του νέου κτίσματος.